Sanayi

Diyarbakır’da özellikle 2012 yılında teşvik sisteminde yapılan değişiklikler ile başta emek yoğun sektörlerde olmak üzere yatırımlar hız kazanmıştır. Mevcut OSB’lere yönelik talepler doluluk seviyesine ulaşmış ve gelen yeni yatırımların karşılanması için sanayi alanı ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu ihtiyacın karşılanması amacıyla mevcut OSB’lerde genişleme çalışmaları başlatılmıştır. Ayrıca Bismil’de 120 hektarlık alanda yeni bir OSB kurulumu için süreç devam etmektedir.

Diyarbakır, OSB alanı bakımında Türkiye’de 26’ncı sırada yer almaktadır.

2020 SGK verilerine göre Diyarbakır ilinde iş yeri sayısında ham petrol ve doğalgaz çıkarımı, diğer madencilik ve taş ocakçılığı, gıda ürünleri imalatı, içecek imalatı, kok kömürü ve petrol ürünleri imalatı, eczacılık ve eczaya ilişkin malzeme imalatı yığınlaşmış gözükmektedir. İlde istihdamda yığınlaşmış sektörler sırası ile ham petrol ve doğalgaz çıkarımı, diğer madencilik ve taş ocakçılığı, giyim eşyaları imalatı alt sektörleridir.

Türkiye’de imalat sanayi işletmelerinin teknoloji düzeyine bakıldığında orta-düşük ve düşük teknoloji düzeyindeki işletmelerin ağırlıklı olduğu görülmektedir. İşletmelerin %1,32'si yüksek teknolojiliyken orta- yüksek teknoloji sınıfı işletmeler %20,1 paya sahiptir. Diyarbakır’daki imalat sanayi işletmelerinin teknoloji düzeyinde ülke dağılımına benzer bir yapıya sahiptir. İmalat sanayi işletmelerinin %1,31’i yüksek teknoloji, %22,71’i orta-yüksek teknoloji düzeyindedir. Düşük teknoloji düzeyindeki işletmelerin oranı ise ülke oranının biraz altında olup %49,18 düzeyindedir. Diyarbakır’da imalat sanayindeki istihdamın %66’sı düşük teknoloji düzeyi işletmeler tarafından sağlanmaktadır.

TRC2 Bölgesi’nde imalat sanayi içinde iş yeri sayısı bakımından gıda ürünleri imalatı, giyim eşyaları imalatı ve metalik olmayan ürünler imalatı öne çıkan ilk 3 sektördür. İstihdam sayısı bakımından ise giyim eşyaları imalatı, gıda ürünleri imalatı ve tekstil ürünleri imalatı en fazla öne çıkan sektörlerdir. Giyim eşyaları imalatı sektöründeki istihdam, toplam imalat sanayi istihdamının %30’unu tek başına oluşturmaktadır. Ülke imalat sanayi toplam istihdamı içinden bölgenin aldığı pay %1,2’dir. Deri ve ilgili ürünler imalatı %4,2, giyim eşyaları imalatı %2,4 pay ile görece olarak ülke içinden aldığı pay bakımından öne çıkmaktadır.

Bölge illerine bakıldığında Diyarbakır ilinde, imalat sanayi içinde iş yeri sayısı bakımından sırasıyla gıda ürünleri imalatı, giyim eşyaları imalatı, fabrikasyon metal ürünleri imalatı, makine ve ekipman kurulumu ve onarımı ve mobilya imalatı alt sektörleri öne çıkan ilk 5 sektördür. Bu 5 sektör ilin toplam imalat sanayi işyeri sayısının %62’sini oluşturmaktadır. İstihdam açısından ise il içinde sırasıyla giyim eşyaları imalatı, gıda ürünleri imalatı, metalik olmayan ürünler imalatı, tekstil ürünleri imalatı ve fabrikasyon metal ürünleri imalatı alt sektörleri öne çıkmaktadır. Giyim eşyaları imalatı sektörü il imalat sanayi istihdamının %29’unu oluşturmaktadır.

Ülke imalat sanayi toplam istihdamı içinden Diyarbakır ilinin aldığı pay %0,6’dır. Giyim eşyaları imalatı %1,1, metalik olmayan ürünler imalatı %1’lik pay ile görece olarak ülke içinden aldığı pay bakımından öne çıkmaktadır.

Diyarbakır’da en hızlı büyüyen sektör %574 büyüme ve 5.856 yeni istihdam ile giyim eşyaları imalatı sektörüdür. Daha sonra istihdam sayısı artışı bakımından sırasıyla gıda ürünleri imalatı, tekstil ürünleri imalatı, mobilya ürünleri imalatı ve kauçuk ve plastik ürünler imalatı sektörleri öne çıkmaktadır. Bölgemizde teşvik sisteminin avantajları ve uygun sanayi altyapıları sayesinde son yıllarda imalat sanayi yatırımları hızlanmıştır. Bu durum iş yeri sayısı ve istihdam göstergelerine de yansımaktadır. Sanayi sektöründe Diyarbakır’da ülke ortalamasının üzerinde bir büyüme görülmektedir.